Internist
Hajo Auwerda heeft als specialiteit hematologie, ofwel ‘bloedkunde’.
Afgelopen jaren heeft hij zich gespecialiseerd in behandeling van
vitamine B12-tekorten. Ondertussen komen mensen van heinde en ver naar
zijn vitamine B12 spreekuur. Hij werkt in het MC Zuiderzee Ziekenhuis in
Lelystad, hier behandelt hij mensen uit binnen- en buitenland.
Vanwaar de interesse in vitamine B12?
‘Ik zag eens een patiënt met onverklaarbare vermoeidheidsklachten en
polyneuropathie, een zenuwaandoening. Na analyse bleek mijn patiënt een
laag vitamine B12-bloedniveau te hebben, echter zonder bloedarmoede. Ik
ben op zoek gegaan naar de correcte behandeling. In mijn zoektocht ging
een wereld voor me open bij het lezen van alle literatuur over vitamine
B12. De literatuur maakt geen melding van vitamine B12 overdosering en
omdat er binnen het vakgebied veel onduidelijkheid is over hoe patienten
te behandelen met vitamine B12 heb ik besloten deze patiënt vitamine
B12-injecties op experimentele basis frequent toe te dienen. Met
resultaat, de patiënt ging zichtbaar vooruit!’
Wat toen?
‘Dit opende mijn ogen en ben ik zodoende steeds meer patienten gaan
behandelen met vitamine B12 injecties. Momenteel zie ik 300 tot 350
mensen per jaar. Veel van deze patiënten komen binnen met allerlei vage
klachten. Opvallend vaak zijn het jonge vrouwen die al lange tijd onder
behandeling staan bij verschillende specialisten. Sommigen zijn zelfs al
onder behandeling bij een psychiater.
Hoe zit dat dan met vitamine B12 gerelateerde klachten?
‘Patienten met een vitamine B12-tekort hebben vaak allerlei vage
klachten wat zich kan uiten in flinke vermoeidheid, maar ook psychische
problemen.’
Zouden we niet vaker naar vitamine B12 waarden moeten kijken in het bloed dan?
‘Wellicht, maar het zegt niet alles. De normaalwaarden verschillen
aanzienlijk per lab en heeft bovendien een hele brede basis, tussen de
150-700 pmol/l. Tevens zijn de normaalwaarden opgesteld voor gezonde,
vitale mensen. Iemand met een lage waardes van bijvoorbeeld 180 pmol/l
die klachten heeft, kan mogelijkerwijs baat hebben bij vitamine B12
suppletie. Allereerst moet het klachtenpatroon goed in de gaten gehouden
worden, juist ook tijdens de behandeling! Daarnaast liefst ook het
verloop van de vitamine B12-concentraties in het bloed.’
Wat maakt uw vitamine B12 behandeling uniek?
‘Als breed opgeleid internist kan ik door middel van gericht
onderzoek snel zien of er geen andere medische oorzaken zijn voor
iemands klachtenpatroon. Indien ik van mening ben dat vitamine B12
injecties nodig zijn, schrijf ik die voor. Meestal twee keer per week
gedurende acht weken, daarna bouw ik geleidelijk af tot uiteindelijk 1
keer per maand. Dit is niet in overeenstemming met de landelijke
huisartsenrichtlijn maar mijn ervaring is dat die niet strookt met mijn
praktijkervaring. De juiste werkwijze is: je moet niet stoppen wanneer
de bloedconcentratie vitamine B12 goed is. Nee, je moet blijven kijken
naar de klachten. Er zijn gevallen bekend waarbij de waardes weer op
peil zijn, maar komen de klachten na een aantal weken toch weer terug.
De frequentie van vitamine B12 injecties moet dan zeker niet afgebouwd
worden. Patienten hoeven overigens niet bang te zijn voor overdosering,
want vitamine B12 kan je niet overdoseren.’
Kan een huisarts het vitamine B12 tekort ook behandelen?
‘Jazeker. Maar huisartsen werken volgens de geldende richtlijnen en
kijken alleen naar de bloedconcentratie vitamine B12. Daarnaast zijn ze
vaak te voorzichtig ingesteld met het toedienen van vitamine B12
injecties’.
Is zelf toedienen van vitamine B12 een optie?
‘Vitamine B12 supplementen zijn te koop op internet, maar ik raad
echt begeleiding aan van een huisarts of specialist. Het is mijn doel
zoveel mogelijk huisartsen in te lichten over vitamine B12. Als ze een
vitamine B12 tekort herkennen weten ze dit dan op een juiste manier aan
te pakken’.
Hoe groot is het probleem, hoeveel mensen hebben een vitamine B12-tekort?
‘Voor zover mijn kennis reikt heeft ongeveer 25% van alle 65-plussers
een verminderde vitamine B12 opname en daardoor een verlaagd vitamine
B12-concentratie of echt een tekort. Over de gehele Nederlandse
populatie schat ik dat zo’n 10% een verlaagd vitamine B12-gehalte heeft
of een tekort.’
Zijn er groepen mensen die eerder een tekort aan vitamine B12 kunnen krijgen?
‘Jazeker, vooral mensen die medicatie gebruiken zoals metformine of
maagzuurremmers, daarnaast ook ouderen en zwangere vrouwen. Ook zie je
tekorten vaker voorkomen bij mensen met een traag werkende schildklier.
Maar een groot deel van de mensen die bij mij op spreekuur komen zijn
jongere vrouwen. Waarom juist zij is moeilijk te achterhalen, omdat de
huidige resorptietesten tekort schieten en naar mijn mening daar toch
het probleem zit.’
Wat is uw boodschap voor de huisartsen, diëtisten en andere gezondheidsprofessionals?
‘Wees niet te terughoudend met het regelmatig injecteren van vitamine
B12! Zelfs niet bij normale waardes die aan de lage kant zitten. Wat
regelmatig optreedt is dat de klachten eerst wat toenemen gedurende de
behandeling. Dit is niet verontrustend en je moet dan juist doorgaan met
de behandeling. De meeste patienten worden na verloop van tijd volledig
klachtenvrij. Tot slot, symptomatisch B12-tekort komt veel vaker voor
dan gedacht.’
Vaak optredende klachten van vitamine B12-tekort:
- Algehele vermoeidheid
- Spierzwakte
- Gewrichts klachten
- Tintelingen en gevoelloze handen en/ of voeten
- Zenuwpijnen
- Verwardheid
- Geheugen verlies, concentratie problemen