Er bestaan vele oorzaken voor een tekort aan vitamine B12.
Deze zijn
onder te verdelen in 4 categorieën: o verminderde inname (geen/te weinig dierlijke producten),
o een gestoorde opname,
o aangeboren stoornissen in het metabolisme,
o en gestoorde benutting.
Ook is het mogelijk dat er bij één persoon meerdere oorzaken naast elkaar aanwezig zijn. Sommige oorzaken zijn vrij eenvoudig te achterhalen, in andere gevallen kan dat erg moeilijk zijn.
Een aantal oorzaken kunnen worden weggenomen, waardoor de opname van vitamine B12 zich kan herstellen. Dit kan o.a. het geval zijn bij coeliakie, langdurig gebruik van maagzuurremmers en aanwezigheid van parasieten in de darmen. De meeste oorzaken zijn echter niet weg te nemen, waardoor levenslange behandeling nodig is.
Verminderde inname:
o Strikt vegetarisch/veganistisch/macrobiotisch dieet
o Borstvoeding van een moeder met een onbehandelde vitamine B12 deficiëntie, of met één van bovenstaande diëten
Gestoorde opname:
o Geen of te weinig intrinsieke factor door: auto-immuun pernicieuze anemie, darmresectie, afwezige/abnormale vorming van intrinsieke factor (autosomaal recessief)
o Pancreas insufficiëntie
o Competitie in de darmen met vitamine B12 door: parasieten , bacteriële overgroei ; Giardia lamblia, diphyllobothrium latum (vislintworm)
o Darmkanker/maagkanker
o Disruptie van opname in het ileum door: ziekte van Crohn, coeliakie, operaties die betrekking hebben op het ileum, Imerslund-Gräsbeck syndroom, ileitis terminales (dunnedarm-zweer), collagene colitis (indien in de dunne darm)
o Atrofische gastritis
o Voedings-cobalamine-malabsorptie (eiwit-gebonden B12)
o Gastrectomie of gastrische ‘bypass’
o Zollinger-Ellison-syndroom
o Langdurig gebruik van maagzuurremmers (omeprazol, pantazol, nexium)
Aangeboren storingen in het vitamine B12 transport of metabolisme:
o Abnormaal transport door: transcobalamine II deficiëntie, R-binder deficiëntie
o Abnormaal metabolisme door: adenosylcobalamine deficiëntie (cblA, cblB), methylcobalamine deficiëntie (cblE, cblG), gecombineerd adenosylcobalamine en methylcobalamine deficiëntie (cblC, cblD, cblF)
Gestoorde benutting:
o Medicijngebruik: para-aminosalicylzuur en neomycine (antibiotica ), colchine (bij jicht), metformine (bij diabetes)
o Alcoholisme
o Lachgas
o B12-analogen
